ስፖርታዊ ሕክምና እንታይ እዩ? ምሉእ መምርሒ ጀማሪ

1. መእተዊ ናብ . ስፖርታዊ መድሃኒት

ኣብ እዋን ጉያ ቁርጭምጭሚት ጠውዩ ትፈልጥ ዲኻ? ወይስ ድሕሪ ጸወታ ቴኒስ ዘሕርቕ ናይ መንኵብ ቃንዛ ተሰሚዕዎ? ሽዑ ድሮ ኣብ ዓለም ስፖርታዊ መድሃኒት ብራሽ ጌርካ ኣለኻ- ተገንዚብካ ኣይትረጋገጽ።

ስፖርታዊ ሕክምና ንኣትሌታት ንምፍዋስ ካብ ፋንሳዊ ቃል ንላዕሊ እዩ። ኣብ ኩሉ ዕድመን ደረጃ ብቕዓትን ዝርከቡ ሰባት ካብ መጉዳእቲ ንኽሓዊ ኣብ ምሕጋዝ ዘተኮረ ዳይናሚክን ኩሉ ግዜ ዝምዕብልን ሕክምናዊ ዓውዲ ኮይኑ፡ ንመጻኢ ጸገማት ንምክልኻል ዝሕግዝ እዩ። ካብ ናይ መወዳእታ ሰሙን ጆገርስ ክሳብ ኦሎምፒክ ወርቂ ሜዳልያ ዝሸጡ ሰባት፡ ስፖርት ሜዲሲን ካብ ጐድኒ ንላዕሊ ርሒቑ ዝኸይድ መፍትሒታት የቕርብ።

---

2. ታሪኽን ፍልቀትን ስፖርታዊ ሕክምና

ብኣጋኡ ዝጀመረ

ስፖርታዊ ሕክምና ካብ ጥንታውያን ስልጣነታት ዝጅምር እዩ። ግሪኻውያንን ሮማውያንን ዋጋ ብቕዓት ተረዲኦም፣ ከም ሂፖክራተስ ዝኣመሰሉ ቀዳሞት ሓካይም ኣብ እዋን ኣካላዊ ምንቅስቓስ ዘጋጠሞም መጉዳእቲ ኣጽኒዖም።

ዘመናዊ ምዕባለታት

መበል 20 ክፍለ ዘመን ኣብ ተወዳዳሪ ስፖርት ፍንጀራ ኣምጺኡ-ምስኡ ድማ ውፉይ ክንክን ኣድላይነት። ዘመናዊ ስፖርታዊ መድሃኒት ሕጂ ምዕቡል መርመራታት፡ መጥባሕታዊ ኣገባባት፡ ኣካላዊ ፍወሳ፡ ዋላ’ውን ናይ ኣእምሮ ጥዕና ደገፍ ዘጠቓልል ኮይኑ፡ ምሉእ ስፔሲትረም ዝፈጥር ስነ-ስርዓት ይገብሮ።

---

3. ስፖርታዊ ሕክምና መን የድልዮ?

ሞያውያን ኣትሌታት

እዚኦም ኣብ ቲቪ እንርእዮም ገጻት እዮም፡ እንተኾነ ግን ዓወቶም መብዛሕትኡ ግዜ ምስ ናይ ስፖርት ሓካይም፡ ቴራፒስትን ኣሰልጠንትን ማእለያ ዘይብሉ ሰዓታት ይሕባእ እዩ።

ናይ ሰሙን መወዳእታ ዋሪየርስ ኤንድ ፊትነስ ኢንቱስያስትስ

ኣብ NBA ስለ ዘይኮንካ ጥራይ መጉዳእትኻ ዝወሓደ ኣገዳሲ ማለት ኣይኮነን። ስፖርታዊ መድሃኒት ንመዓልታዊ ሰባት ብዝቐልጠፈን ዝሓየለን ንኽምለስ ይሕግዞ።

ህጻናትን መንእሰያትን

ስፖርት መንእሰያት ዝያዳ እናበርትዑ ምስ ከዱ፡ ቆልዑ ኣብ ደረጃ ንዓበይቲ ዝወርድ መጉዳእቲ ይገጥሞም ኣሎ። ናይ ህጻናት ስፖርታዊ ሕክምና ብውሑስ መንገዲ ከም ዝሓዊ የረጋግጽ።

ኣረጋውያንን ንጡፋትን ኣረጋውያን

ድሕሪ 60 ንጡፍ ምዃን? ስፖርታዊ መድሃኒት ምንቅስቓስ ንምዕቃብ፡ ንኣርትራይተስ ከተመሓድር፡ ከምኡ’ውን ብዘይ ቃንዛ ህይወት ከተስተማቕር ክሕግዘካ ይኽእል።

---

4. ቁልፊ ረብሓታት ስፖርታዊ ሕክምና

ዝቐልጠፈ ሕውየት

ብቕኑዕ ውጥን፡ ንነዊሕ እዋን ኣብ መንበር ኮፍ ክትብል ኣየድልየካን እዩ። ብዓይነት ዝተዳለወ ሕክምናታት ንሕውየት የቀላጥፍን ጸገማት ይቕንስን እዩ።

ምክልኻል መጉዳእቲ

ብመጀመርታ ፈጺምካ ዘይምጉዳእ ኣይምሓሸን ድዩ? ስፖርታዊ ሕክምና ቅድሚ ምፍጻሞም መጉዳእቲ ንኸይፍጠር ኣብ ባዮሜካኒክስ፣ ቅዲ ምንቅስቓስን ናይ ሓይሊ ልምምድን ኣዝዩ ዘተኮረ እዩ።

ናይ ኣፈፃፅማ ምምሕያሽ

ንኽትጥቀም ግድን ክትጉዳእ የብልካን። ስፖርታዊ ሓካይም ብቕልጡፍ ክትጎዪ፡ ብዝበለጸ ከተልዕል፡ ደረትካ ብዘይ ስግኣት ክደፍኡኻ ክሕግዙኻ ይኽእሉ።

---

5. ልሙዳት ኩነታት ዝተሓከሙ .

ምጭብባጥን ጽግዕተኛታትን .

እቲ ዝበዝሐ ናይ ስፖርት መጉዳእቲ - ቁርጭምጭሚት ወይ ስሒቡ ዝስሓብ ጭሕሚ ሕሰብ።

ቴንዶናይትስን ቡርሳይቲስን .

ተደጋጋሚ ምንቅስቓስ ናብ ነድሪ ከስዕብ ይኽእል። ስፖርታዊ መድሃኒት ነዚኦም ብፍወሳን ናይ ኣነባብራን ምትዕርራይ ይምልሶ።

ስብራትን ምዝንባልን .

ዝተሰብረ መንኵብ ይኹን ዝተበታተነ መንኵብ፡ ናብ ምሉእ ስራሕ ንምምላስ ክኢላታት ይስልጥኑ።

ካብ መጠን ንላዕሊ ምጥቃም መጉዳእቲ

ብርኪ ጎያዪ፡ መንኵብ ሓምባሳይ፡ ከምኡውን ብርኪ ቴኒስ? እዚኦም ካብ ብዙሕ ምግባር ሕዱር ጉዳያት እዮም፣ ብዙሕ ግዜ።

---

6. ናይ ስፖርት መድሃኒት ክኢላታት ክትፈልጥዎ ዝግባእ

ናይ ኣካላት መጥባሕቲ ሓካይም

መጥባሕቲ ኣብ ዘድልየሉ እዋን፡ እዚኦም እቶም ልክዕነት ኢድን ዓሚቝ ኣናቶሚካዊ ፍልጠትን ዘለዎም ሰባት እዮም።

ኣካላዊ ፍወሳውያን

ንሕውየትካ ብተገላባጢ ልምምዳትን ትልምታት ምንቅስቓስን ይመርሑ።

ኣሰልጠንቲ ኣትሌቲ

ኣብ ሜዳ ወይ ቤት ፍርዲ፡ ንመጉዳእቲ ቀዳሞት መልሲ ዝሃቡ እዮም-ንዕኦም ዝከላኸል ስልጠና ንምንዳፍ ድማ ይሕግዙ።

ናይ ስፖርት ስነ-ኣእምሮኣውያን ክኢላታት

ኣእምሮኣዊ ተሪርነት ልክዕ ከም ኣካላዊ ሓይሊ ኣገዳሲ እዩ። እዞም ክኢላታት እዚኣቶም፡ ኣትሌታት ንውጥረት፡ ፍርሕን ጸቕጥን ንምስጋር ይሕግዙ።

---

7. መሳርሒታት መርመራ ኣብ ስፖርታዊ ሕክምና

ናይ ምስሊ መርመራታት (MRI, X-Ray, Ultrasound)

እዚኦም ኣብ ትሕቲ እቲ ላዕለዋይ ሸነኽ እንታይ ከም ዝኸይድ ንምፍላጥ ይሕግዙ-ዝተቐደደ ልጋም ይኹን ወይ ስንብራት መስመር ጸጉሪ።

ትንተና ምንቅስቓስ

ላዕለዋይ ቴክኖሎጂ ዘለዎም መሳርሒታት ቪድዮ፡ ናብ መጉዳእቲ ዘብጽሕ ዘይግቡእ ምንቅስቓስ ቅዲታት ክፈልጡ ይኽእሉ፡ እዚ ድማ ቅድሚ ጸገም ምዃኑ ንምእራም ይሕግዝ።

---

8. ሕክምናታትን ፍወሳታትን .

ሩዝ ሜላ .

ዕረፍቲ፡ በረድ፡ ምጽቃጥ፡ ቁመት—ክሳብ ሕጂ ንብዙሓት ሕዱር መጉዳእቲ ዝኸውን ወርቃዊ መለክዒ።

ኣካላዊ ፍወሳ .

ኣብዚ እዩ ድማ ምሕዋይ ስጉምቲ ዝኸውን። ምዝርጋሕ፣ ምሕያልን ምውዳብን ኩሉ ኣካል ናይቲ ትልሚ እዩ።

መጥባሕታዊ ምትእትታው

ዓቃባዊ ክንክን እኹል ኣብ ዘይኮነሉ እዋን፡ ብውሑድ ወራር ዝግበር መጥባሕቲ ነቲ ጉዳይ ብሓጺር ናይ ምሕዋይ ግዜታት ክእርሞ ይኽእል።

ሪጀነሬቲቭ ሜዲሲን (PRP, STEM ዋህዮታት)

ምዕቡል ሜላታት ንባዕላ ኣካላትና ንኽሓዊ ይሕግዛ ኣለዋ-ብፍላይ ንመጉዳእቲ መላግቦን ቴንዶንን።

---

9. ተራ ኣመጋግባን ማይን .

ናይ ነዳዲ ኣፈፃፅማ

መግቢ ነዳዲ እዩ። ቅኑዕ ሚዛን ካርቦሃይድሬት፡ ፕሮቲንን ስብሕን፡ ስፖርታዊ ምንቅስቓስካ ክገብሮ ወይ ክሰብሮ ይኽእል።

ምምሕዳር ነድሪ

ከም ሳልሞን፡ ተርሚሪክን ቆጽሊ ዘለዎም ሓምላይን ዝኣመሰሉ ጸረ-ነድሪ ዘለዎም መግብታት፡ ቃንዛ ንምንካይን ንሕውየት ንምድንፋዕን ይሕግዙ።

---

10. ስፖርታዊ ሕክምናን ጥዕና ኣእምሮን

ምስ መጉዳእቲ ምጽዋር

መጉዳእቲ ብኣእምሮኡ ምፍሳስ ክኸውን ይኽእል እዩ። ጭንቀት፡ ተስፋ ምቑራጽን ጭንቀትን ልሙድ እዩ-ግን ዝፍተን እዩ።

ናይ ብቕዓት ጭንቀት

ሓያል ኣካል ብዘይ ትኹረት ዝገበረ ኣእምሮ ዋላ ሓንቲ ኣይኮነን። ስፖርታዊ ስነ-ኣእምሮኣውያን ንኣትሌታት ኣብ ትሕቲ ጸቕጢ ንኽሰርሑ ይሕግዙ።

---

11. ምክልኻል ካብ መድሃኒት ይሓይሽ ።

ቅድመ-ሃቢሊቴሽን ልምምዳት

ቅድሚ መጉዳእቲ ምፍጻሙ ጭዋዳታትን መላግቦታትን ምሕያል? እዚ በሊሕ እዩ።

ብዓይነት ዝተዳለወ ናይ ስልጠና ውጥናት

ክልተ ኣካላት ሓደ ዓይነት ኣይኮነን። ንዓኻ ዝምጥን መደባት ውሑስን ሓያልን ይገብረካ።

---

12. ቴክኖሎጂ ብኸመይ ናብ ስፖርታዊ መድሃኒት ይቐርጽ ኣሎ

ዝኽደኑን ተኸታተልትን

ስማርት ሰዓትን ፊትነስ ኣፕስን ንኽልቲኦም ሓካይምን ሕሙማትን ኣብ ሓቀኛ ግዜ ምዕባለታት ክከታተሉ ይሕግዙ ኣለዉ።

ቴሌሄልትን ቨርቹዋልን ምኽክር

ኣብ እዋን ዕረፍቲ መጉዳእቲ? ስክፍታ የለን። ምስ ስፖርታዊ ዶክተር ዝግበር ቪድዮ ጻውዒት ብቕልጡፍ ክሕግዘካ ይኽእል እዩ።

---

13. ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ስፖርታዊ ሕክምና

ጾታ ዝምልከት መጉዳእቲ

ንብዓት ኤሲኤል፡ ስንብራት ጸቕጢ፡ ከምኡ’ውን ዝተወሰኑ ናይ መላግቦ መጉዳእቲ ንደቂ ኣንስትዮ ብዝተፈላለየ መንገዲ ይጸልዋ- መድሃኒት ብኡ መሰረት ይላመድ።

ኣብቲ ዓውዲ ውክልና

ዝያዳ ደቂ ኣንስትዮ ናብቲ ሞያ ይኣትዋ ኣለዋ፣ ዝተፈላለየ ርድኢት የቕርባን ኣብ መላእ ቦርድ ጽሬት ክንክን የመሓይሽን።

---

14. ናይ ህጻናትን መንእሰያትን ስፖርታዊ ሕክምና

ናይ ዕብየት ጽላት መጉዳእቲ

መንእሰያት ኣዕጽምቲ ገና ይምዕብሉ ኣለዉ፣ እዚ ድማ ብፍሉይ መንገዲ ተቓላዕቲ ይገብሮም።

ጥዕናዊ ልምድታት ምምዕባል

ግቡእ ስልጠናን ልምድታት ምዝርጋሕን ብኣግኡ ምትካል፡ ንመላእ ህይወቱ ዝኸውን ጉዳያት ንኸይፍጠር ይሕግዝ።

---

15. ናይ ኣረጋውያን ስፖርታዊ ሕክምና

ምስ ዕድመ ንጡፍ ምዃን

ምንቅስቓስ ኣካላት ኣብ ሚዛን፡ ጽቕጥቕጥ ዓጽምን ኣእምሮኣዊ ርዝነትን ይሕግዝ። ስፖርታዊ መድሃኒት ውሑስ ምዃኑ የረጋግጽ።

ናይ ሓባር ምዕቃብ

ኣርትራይተስ ክሃርም ከሎ፡ ገና ካብ ቃንዛ ነጻ ንምንቅስቓስ ብዙሕ መገድታት ኣሎ- ትኽ ኢልካ ናብ መጥባሕቲ ከይዘለለ።

---

16. ጽውጽዋያት ብዛዕባ ስፖርታዊ መድሃኒት

'ን ስፖርተኛታት ጥራይ እዩ'

ሓሶት። ዝኾነ ዝንቀሳቐስ ሰብ ክጠቅም ይኽእል እዩ- ካብ ቃንዛ ሕቖ ምስ ቃንዛ ሕቖ ክሳብ ጡረተኛታት ጎልፍ ክወስዱ።

'ኩሉ ግዜ መጥባሕቲ የድልየካ'

ኣይከውንን። ብሓቂ መብዛሕትኡ መጉዳእቲ ብዓቃባዊ ኣገባብ ይሕከም። መጥባሕቲ ናይ መወዳእታ መማረጺ እዩ።

---

17. ከመይ ጌርና ቅኑዕ ናይ ስፖርት መድሃኒት ኣቕራቢ ንመርጽ

ንኽትደልዮ ዝግባእ መረጋገጺ መንነት .

ናይ ቦርድ ምስክር ወረቐት፣ ናይ ስፖርት ፌሎሺፕ ስልጠና፣ ከምኡ’ውን ተመኩሮ ምስ ኩነታትካ ቁልፊ እዩ።

ቅድሚ ምብጻሕካ ክትሓቶ ዘለካ ሕቶታት

• ኣብ ምንታይ ሕክምናታት ኢኻ ትነጥፍ?

• ምስ ሰባት ብደረጃ ብቕዓት ትሰርሕ ዲኻ?

• ኣካላዊ ፍወሳ ወይ ምስሊ ከድልየኒ ድዩ?

---

18. መደምደምታ፡ ነቲ ኣትሌት ኣባኻ ምሕቋፍ .

ስፖርታዊ መድሃኒት ንኣትሌታት ጥራይ ኣይኮነን- ሰብ እዩ። ንዝኾነ ዝሓሸ ምንቅስቓስ ክግዕዝ፡ ካብ ቃንዛ ነጻ ክነብርን ንጡፍ ኮይኑ ንኽጸንሕን ዝደሊ ንመጀመርታ 5Kካ ትስልጥን ትኹን ወይ ኣብ ድሕሪት ገዛ ደቂ ደቅኻ ትሃድኖም ትኹን፡ ኣብ ዝበለጸካ ኽትሰርሕ ዚሕግዘካ ክንክን ይግበኣካ።

ስለዚ፡ ኣብ ዝቕጽል ግዜ ስፖርታዊ መድሃኒት ዝብል ቃል ክትሰምዕ ከለኻ ፡ ከም ሓደ ኤሊት ወይ ካብ ምብጻሕ ወጻኢ ጌርካ ኣይትሕሰብ። ከም ናይ ደገፍ ስርዓት ናይቲ ኣዝዩ ንጡፍን ብቑዕን ተጻዋርነትን ዘለዎ ነብስኻ ሕሰቦ።

ደሓር ከኣ— ንኣካላትካ ከም ሓደ ክትሕዞ ፕሮ ክትከውን ኣየድልየካን እዩ።